ปัญหาที่ ๒ นกจากพราก
พระเจ้ามิลินท์ตรัสถามว่า “ดูก่อนพระนาคเสน ผู้ปฏิบัติต้องถือองค์ ๓ แห่งนกจากพรากนั้น เป็นไฉน”
รูปนกจากพราก
พระนาคเสนทูลตอบว่า “ขอถวายพระพร นิสัยนกจากพราก
๑. ย่อมไม่ทิ้งนางนกที่เป็นภรรยาจนตลอดชีวิต
๒. มีสาหร่าย และจอกแหนเป็นภักษาหาร แม้ถึงเช่นนั้นกำลังก็ไม่อิดโรย ผิวพรรณก็ไม่ซูบซีดเพราะอาหารเช่นนั้น
๓. ไม่เบียดเบียนสัตว์อื่น
ขอถวายพระพร ผู้ปฏิบัติต้องถือองค์ ๔ แห่งนกจากพรากนี้เป็นคติ คือ
๑. ต้องไม่ละทิ้งการกระทำในใจโดยอุบายที่ชอบจนตลอดชีวิต
๒. ต้องทำความเต็มใจในลาภที่ได้มา เมื่อทำได้เช่นนี้แล้ว ก็จะไม่เสื่อมจาก ศีล สมาธิ ปัญญา
๓. มีอาชญาวางเสียแล้ว มีความเอ็นดู อนุเคราะห์ด้วยประโยชน์เกื้อกูลในสัตว์ทั่วไป
ดังนัยภาษิตว่า ผู้ไม่เบียดเบียนสัตว์ย่อมไม่มีเวรกับใคร ๆ”
พระเจ้ามิลินท์ตรัสว่า “เธอว่านี้ชอบแล้ว”
ปัญหาที่ ๓ นางนกเงือก
พระเจ้ามิลินท์ตรัสถามว่า “ดูก่อนพระนาคเสน ผู้ปฏิบัติต้องถือองค์ ๒ แห่งนางนกเงือกนั้น เป็นไฉน”
รูปนางนกเงือก
พระนาคเสนทูลตอบว่า “ขอถวายพระพร นิสัยนางนกเงือก
๑. ย่อมหึงคู่ของตัว ให้คู่อยู่รักษาลูกแต่ในโพรง แล้วคาบเหยื่ออันพึงใจมาทิ้งลงในโพรง ปิดปากโพรงด้วยของลามก เลี้ยงดูไว้ในโพรง
๒. กลางวันเที่ยวหาเนื้อในป่า เวลาเย็นก็บินกลับมาฝูงเพื่อรักษาตัว
ขอถวายพระพร ผู้ปฏิบัติต้องถือองค์ ๒ แห่งนางนกเงือกนี้เป็นตัวอย่างแห่งความประพฤติ คือ
๑. เมื่อกิเลสเกิดขึ้นในใจก็หึงหวงดุจนางนก ใส่ใจไว้แต่ในการสำรวมดังโพรงด้วยสติที่ตั้งมั่น แล้วเจริญกายคตาสติ
๒. เสพธรรมที่ควรเสพ อยู่ในเสนาสนะอันสงัดเงียบแต่ผู้เดียว เมื่อหมดความยินดีในที่นั้นแล้ว ก็กลับมาหาหมู่ รักษาหมู่ให้งดงาม
ดุจเทวดาภาษิตที่ท้าวสหัมบดีพรหมกราบทูลพระพุทธเจ้าว่า ผู้ปรารถนาจะพ้นสังโยชน์พึงอยู่ในที่อันสงัดประพฤติธรรมที่พ้นจากสังโยชน์ ถ้าหากยินดีในที่นั้น พึงมีสติรักษาตนอยู่ในหมู่”
พระเจ้ามิลินท์ตรัสว่า “เธอฉลาดว่า”
<หน้าที่แล้ว สารบัญ หน้าต่อไป>
