ปัญหาที่ ๑๔ ลักษณะการใคร่ครวญ (วิจารลักขณปัญหา)
พระเจ้ามิลินท์ตรัสถามว่า “ดูก่อนพระนาคเสน วิจารมีลักษณะอย่างไร”
พระนาคเสนทูลตอบว่า “ขอถวายพระพร มีลักษณะตามเคล้าอารมณ์”
ม: “เธอจงเปรียบให้ฟัง”
น: “เหมือนเสียงระฆัง หลังจากเขาตีแล้ว ก็ยังคงมีเสียงครวญครางอยู่ฉันใด วิจารก็ฉันนั้นแล คือตรองถึงเรื่องที่วิตกยกขึ้นมาพิจารณา”
ม: “เธอสามารถจริง”
จบวิจารลักขณปัญหา
จบวรรคที่ ๓
วรรคที่ ๔
ปัญหาที่ ๑ แยกออกเป็นหนึ่ง (เอกภาวคตปัญหา)
พระเจ้ามิลินท์ตรัสถามว่า “ดูก่อนพระนาคเสน ธรรมมีวิญญาณเป็นต้น ซึ่งเกิดร่วมขณะกันในขณะหนึ่ง ๆ นั้น
จะแจงออกให้เห็นชัด ๆ ว่า ขณะนี้เป็นวิญญาณ นี้เป็นผัสสะ นี้เป็นเวทนา นี้เป็นสัญญา นี้เป็นเจตนา นี้เป็นวิตก นี้เป็นวิจารเช่นนี้จะแจงออกมิได้หรือ”
พระนาคเสนทูลตอบว่า “ขอถวายพระพร ยากที่จะแจงออกให้เห็นชัดๆ เช่นนั้นได้”
ม: “เธอจงเปรียบให้ฟัง”
น: “เหมือนเมื่อพนักงานห้องเครื่องจัดทำของเสวยเสร็จเรียบร้อยแล้ว พระองค์ตรัสสั่งให้แยกของซึ่งมีรสต่าง ๆ กันออกถวาย ขอถวายพระพร พนักงานคนนั้นเขาจะสามารถแยกของที่มีรสเค็ม รสเปรี้ยว รสหวาน ในของเสวยเหล่านั้นออกถวายได้หรือไม่”
ม: “แยกออกเช่นนั้นไม่ได้ เพราะปรุงปนไปด้วยกันเสียแล้ว แต่ว่า ถึงเช่นนั้นรสเหล่านั้น ก็ยังคงปรากฏอยู่ตามสัญชาติของตน”
น: “นั่นแลฉันใด แม้การจะแจ้งธรรมเหล่านั้นออกให้เห็นชัด ๆ ก็ไม่ได้ฉันนั้น เพราะธรรมเหล่านั้นเกิดขึ้นรวดเร็วประหนึ่งว่าจะเกิดพร้อมกัน แต่แม้จะรวดเร็วถึงเช่นนั้น ลักษณะของธรรมเหล่านั้นก็ยังคงปรากฏพอกำหนดได้”
ม: “ละเอียดจริง”
จบเอกภาวคตปัญหา
| 
