รูปรถยนต์กำลังเบรก

แนะนำเพื่อให้อ่านได้ต่อเนื่องให้ คลิกขวาเลือก Open link in new window

เมื่อล้อหลังล็อคตัวแล้ว ยานยนต์ก็จะสูญเสียสภาพมั่นคง ดังแสดงไนรูปด้านล่าง

รูปการสูญเสียสภาพมั่นคงเนื่องจากการล็อคตัวของล้อหลัง

รูปรถยนต์เบรกทางโค้ง

จากรูปด้านบนแสดงภาพมุมสูงของยานยนต์เข้าโค้ง และเกิดการเบรก จนเกิดแรงบรก และแรงเฉื่อย (Inertia force) เมื่อล้อหลังล็อคตัว ความสามารถของยางหลัง ที่จะต้านทานต่อแรงด้านข้างก็ลดลงจนไปเป็นศูนย์

      หากบางครั้งการสไลด์จนเกิดการเคลื่อนที่ด้านข้างของล้อหลัง สาเหตุอาจเกิดจากลมมาปะทะ, ถนนเป็นหลุมเป็นบ่อ หรือเกิดจากแรงเหวี่ยง ก็จะเกิดการเคลื่อนที่เฉไปเนื่องจากแรงเฉื่อย ถ้าเกิดการเฉของเพลาล้อหน้าขึ้น ซึ่งอาจจะเกิดการเคลื่อนที่หมุนไปเรื่อย แขนโมเมนต์ของแรงเฉื่อยเพิ่มขึ้น เป็นผลจากการเพิ่มในความเร่งจนรถเกิดของหมุนตัว

                ถ้าจากปลายด้านหลังของยานยนต์ที่จะเหวี่ยงสวิงประมาณ 90° แขนโมเมนต์ค่อย ๆ ลดลง และรถก็จะเกิดการหมุนคว้างประมาณ 180° กับด้านหลังจนนำด้านหน้า

รูปรถยนต์เบรกจนรถหมุน

     การเกิดการล็อคตัวของล้อด้านหน้า เนื่องจากการควบคุมทิศทางที่สูญเสียไป และคนขับจะพยายามควบคุมพวงมาลัยคืนให้ได้ แต่รถเสียสภาพการทรงตัวแล้ว มันจึงหมุนตัว อย่างไรก็ดี ล้อหน้าล็อคตัวมักจะไม่ก่อให้เกิดทิศทางที่ไม่แน่นอน

      นี้เป็นเพราะว่าเมื่อใดการเคลื่อนที่สไลด์ทางด้านข้างของล้อหน้าเกิดขึ้นอันเนื่องจากแรงเฉื่อย ยังสามารถคอยควบคุมพวงมาลัยได้ ซึ่งล้อหลังจะทำไม่ได้ ดังนั้นมันจึงมีแนวโน้มที่จะพายานยนต์กลับไปเส้นทางตรง ดูกราฟด้านล่าง

แสดงการวัดส่วนเบี่ยงเบน (Angular deviation) ของยานยนต์ เมื่อล้อหน้า และล้อหลังไม่ล็อคตัว ช่วงเวลาเดียวกัน

      การสูญเสียการควบคุมพวงมาลัย อาจพบมากจากคนขับประมาทเผลอเรอ และจากการควบคุมการเบรกที่ไม่เหมาะสมต่อสภาพการขับขี่  ตรงกันข้ามกับกรณีของการล็อคตัวของล้อหน้า เมื่อล้อหลังล็อคตัว และเกิดส่วนเบี่ยงเบนของรถเกินระดับปกติ การควบคุมไม่สามารถกลับมาได้ ต้องอาศัยการประสิทธิภาพของเบรก และจากฝีมือของการขับรถมากที่สุด

      จากที่กล่าวมานี้ แสดงให้เห็นว่าการล็อคล้อหลังเป็นสถานการณ์ที่วิกฤติมากกว่าล้อหน้า โดยเฉพาะอย่างยิ่งตอนอยู่บนถนนที่มีค่าสัมประสิทธิ์การยึดเกาะถนนต่ำ หากขับขี่บนพื้นผิวที่ลื่น ค่าของแรงเบรกจะต่ำ  เมื่อเกิดการเบรกพลังงานจลน์ของยานยนต์จะกระจายในอัตราที่ต่ำ และรถอาจจะได้สัมผัสกับความสูญเสียที่ร้ายแรงของทิศทางที่ไม่เสถียรภาพในระยะที่มาก เพราะฉะนั้น

      นักออกแบบระบบเบรกยานยนต์ ต้องออกแบบจนทำให้แน่ใจว่า เมื่อเกิดการเบรกแล้ว ล้อหลังจะไม่ถูกล็อคตัวก่อน

รูประบบเบรกเอบีเอส

      ระบบป้องกันล้อล็อคตาย หรือเอบีเอส (Antilock Braking System: ABS) ถูกพัฒนามาไม่กี่ปีที่ผ่านมา มันสามารถสร้างประสิทธิภาพของการเบรกได้มากขึ้น โดยป้องกันล้อจากการล็อคตัว ระบบนี้จะใช้เซ็นเซอร์ความเร็วเพื่อตรวจสอบความเร็วการหมุนของล้อ

รูปเปรียบเทียบกันของเบรกธรรมดา กับระบบเอบีเอส

      เมื่อมีการตรวจพบว่าล้อล็อคตัว ระบบควบคุมความดันการเบรกจะลดความดัน และทำให้ล้อรถสามารถกลับมาหมุนได้อีก และก็ควบคุมการเบรกอีก และล้อหมุนอีกสลับกันไป

วิดีโอแอนิเมทชันอธิบายง่าย ๆ ของระบบเบรกเอบีเอส

จบบทที่ 2 

ข้อคิดดี ๆ ที่นำมาฝาก

“คนเรา ทำชั่วได้ทุกนาที

แต่พอจะทำดี ต้องหาฤกษ์”