5.3 ตรวจสอบ และรักษาอาการช็อก

5.3.1 สาเหตุ และผลกระทบ

5.3.1.1 การช็อกอาจเกิดขึ้นจากการบาดเจ็บเล็กน้อยของร่างกาย มักจะเป็นผลของ

·       การเสียเลือด

·       หัวใจล้มเหลว

·       การขาดน้ำ

·       การกระแทกที่รุนแรง ทำให้เกิดการเจ็บปวดกับร่างกาย

·       ร่างกายถูกเผาไหม้อย่างรุนแรง

·       ติดเชื้อที่แผลอย่างรุนแรง

รูปการณ์ติดเชื้อที่แผลอย่างรุนแรง (สยองนิด)

แนะนำเพื่อให้อ่านได้ต่อเนื่องให้ คลิกขวาเลือก Open link in new window

·       เกิดการแพ้ยา อาหาร แมลงสัตว์ กัด ต่อย งูกัด อย่างรุนแรง

5.3.1.2 การช็อกรุนแรง และร่างกายอ่อนแอ

      เมื่อร่างกายปกติมีการไหลเวียนของเลือดปกติไม่พอเพียง อาจเกิดทำให้เสียชีวิตได้ การบ่งชี้แรก และการรักษาที่เหมาะสมอาจช่วยชีวิตผู้บาดเจ็บได้

5.3.1.3 ข้อมูล และรายละเอียดอื่น ๆ ในเรื่องเกี่ยวกับการช็อก และการรักษา

5.3.2 สัญญาณ /อาการ ตรวจดูความเสียหายเพื่อดูว่ามีสัญญาณ / อาการดังต่อไปนี้

Ø  ผิวมีเหงื่อ แต่เย็น (ผิวชื้น)

รูปผิวมีเหงื่อ แต่เย็น

Ø  ผิวหม่นหมอง

Ø  กระสับกระส่าย หงุดหงิด

Ø  กระหายน้ำ

Ø  เสียเลือด (เลือดออก)

Ø  สับสน (สูญเสียการรับรู้)

Ø  อัตราการหายใจเร็วขึ้นกว่าปกติ

Ø  ผิวมีรอย หรือมีสีฟ้า (โดยเฉพาะรอบปาก หรือริมฝีปาก)

Ø  คลื่นใส้ และอาเจียน

5.3.3 การรักษา / ป้องกัน ในสนาม ขั้นตอนการรักษาการช็อก ก็เหมือนกันกับขั้นตอนดำเนินการเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอาการช็อก เมื่อทำการรักษาผู้บาดเจ็บ สมมติว่าการช็อกมีอยู่ หรือจะเกิดขึ้นไม่ช้า ด้วยการรอสัญญาณ / อาการที่จะเกิดขึ้นจริงของการช็อกที่ปรากฏชัด การช่วยชีวิตอาจเป็นอันตรายต่อผู้บาดเจ็บ

5.3.3.1 ตำแหน่งผู้บาดเจ็บ (ห้ามเคลื่อนย้ายผู้บาดเจ็บ หรือแขนขาของเขา หากสงสัยว่ากระดูกหัก ดูหัวข้อการเข้าเฝือก)

      1) เคลื่อนย้ายผู้บาดเจ็บอย่างรอบคอบ หากความรอบคอบสามารถใช้ได้ และสถานการณ์ยอมให้

      2) วางผู้บาดเจ็บบนหลังของเขา

ข้อสังเกต: ผู้บาดเจ็บในการช็อกหลังจากหัวใจวาย, แผลที่หน้าอก หรือหายใจยาก หายใจง่ายขึ้นเมื่ออยู่ในตำแหน่งนั่ง หากเป็นกรณีนี้ทำให้เขานั่งตัวตรง แต่ต้องคอยตรวจสอบอย่างระมัดระวังในกรณีของเขาที่มีสภาพแย่ลง

      3) ยกเท้าของผู้บาดเจ็บให้สูงกว่าระดับของหัวใจ ใช้วัตถุที่มั่นคง (กล่อง, ก้อนหิน, แท่งไม้, หรือเสื้อผ้าม้วน) เพื่อให้เท้าของเขาจะได้ไม่หลุดออก ดูที่รูปด้านล่าง

รูปผู้บาดเจ็บคลายเสื้อผ้าให้หลวม และยกขา

คำเตือน: ห้ามยกขาหากผู้บาดเจ็บมีการหักของแขน /ขา, บาดเจ็บที่หัว หรือการบาดเจ็บที่ช่องท้อง (เข้าเฝือกหากสงสัยว่ากระดูกหัก และงาน) ประยุกต์ใช้เครื่องแต่งตัวเพื่อแผลที่เปิดตรงท้อง

คำเตือน: ตรวจสอบผู้บาดเจ็บ จากกรณีที่มีแขนขาหัก ทำการใส่เฝือกเท่าที่จำเป็น ก่อนที่จะยกขาขึ้นสูง สำหรับผู้บาดเจ็บที่มีแผลที่หน้าท้อง ให้วางเข่างอตรงตำแหน่งด้านบน

      4) คลายเสื้อผ้าที่บริเวณคอ เอว หรือที่ใดก็ตามที่มันถูกมัดแน่น

ข้อควรระวัง ห้ามคลาย หรือเอาออก ของเสื้อผ้าในบริเวณที่อยู่บริเวณสภาพแวดล้อมเคมี

      5)  ป้องกันไม่ให้ร่างกายหนาว หรือร้อนสูงเกินไป กุญแจสำคัญคือ เพื่อรักษาอุณหภูมิของร่างกาย ในสภาพอากาศที่เย็น ควรหาอะไรที่ทำให้ร่างกายมีความอบอุ่น ดูที่รูปด้านล่าง

รูปการณ์ที่ทำให้ร่างกายมีความอบอุ่นเสมอ

อย่างไรก็ตาม ถ้ามีการใช้สายรัด ควรปล่อยให้มันสัมผัส (หากเป็นไปได้) ส่วนในอากาศที่อุ่น ส่วนผู้บาดเจ็บให้วางไว้ในที่ร่ม และหลีกเลี่ยงการคลุมผ้าหนา ๆ มากเกินไป

      6) ให้ผู้บาดเจ็บสงบใจเย็น ขั้นตอนทั้งหมดของการรักษา และการดูแลผู้บาดเจ็บ ควรสร้างความมั่นใจให้กับผู้บาดเจ็บ และให้เขาสงบ ซึ่งจะช่วยให้การรักษาราบรื่น และสร้างความมั่นใจในตัวผู้รักษาเอง

      7) ขอความช่วยเหลือจากการแพทย์

5.3.3 อาหาร / น้ำ ระหว่างการรักษา / การป้องกันอาการช็อค  หาอาหารให้แก่ผู้บาดเจ็บได้กินอาหาร หรือควรมีการดื่มน้ำ หากเขาไม่ได้สติ การให้น้ำดื่ม ควรหันหัวของเขาไปด้านข้าง เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการอาการอาเจียน

รูปหันศีรษะของผู้บาดเจ็บไปด้านข้าง ป้องกันการอาเจียน

5.3.4 ควรประเมินอุบัติเหตุ หากมีความจำเป็นที่จะต้องมีการประเมินค่าความเสี่ยง

จบบทที่ 6

ข้อคิดดี ๆ ที่นำมาฝาก

ร่วมน้อมรำลึกถึง คำพ่อสอน เพื่อใช้เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต

“การจะพัฒนาทุกสิ่งทุกอย่างให้เจริญนั้น

จะต้องสร้าง และเสริมขึ้นจากพื้นฐานเดิมที่มีอยู่ก่อนทั้งสิ้น 

ถ้าพื้นฐานไม่ดี หรือคลอนแคลนบกพร่องแล้วที่จะเพิ่มเติมเสริมต่อให้เจริญขึ้นไปอีกนั้น ยากนักที่จะทำได้ 

จึงควรจะเข้าใจให้แจ้งชัดว่า นอกจากจะมุ่งสร้างความเจริญแล้ว

ยังต้องพยายามรักษาพื้นฐานให้มั่นคง

ไม่บกพร่อง พร้อม ๆ กันได้”

พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๒๓ 

ขอน้อมส่งพระองค์สู่สวรรคาลัย

ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อมขอเดชะ