18.3.2 ทองเหลือง

      เมื่อสังกะสีที่ถูกเติมลงในทองแดง 5-30% จะเกิดโลหะผสมที่เรียกว่า ทองเหลือง สังกะสีที่เติมเข้าไปจะถูกละลายเป็นสารละลายของแข็งผสมในเนื้อทองแดงเพื่อให้เกิดความแข็ง ความยืดหยุ่น และความสามารถในการขึ้นรูป ซึ่งเป็นสิ่งที่ต้องการ

      ตัวอย่างการใช้ประโยชน์ของทองเหลือง ได้แก่ อุปกรณ์ยึดเกาะอุปกรณ์ไฟฟ้า (Electrical fixtures), อุปกรณ์ฮาร์ดแวร์, เครื่องประดับ และเครื่องดนตรี

รูปโคมไฟระย้า ตัวโลหะมักทำมาจากทองเหลือง

แนะนำเพื่อให้อ่านได้ต่อเนื่องให้ คลิกขวาเลือก Open link in new window

รูปแตรทรัมเป็ต ทำมาจากทองเหลือง

รูปหม้อน้ำรถยนต์ทำมาจากการขึ้นรูปทองเหลือง

      ตัวของหม้อน้ำที่แสดงในรูปด้านบน ถูกขึ้นรูปอย่างซับซ้อน เพื่อให้เกิดเป็นท่อทางพิเศษ และเกิดแนวสันที่ให้ความแข็งแกร่งที่ถูกสร้างเป็นแนวราบขนาดใหญ่ จนสามารถทำให้น้ำร้อนที่มีความดันไหลผ่านภายในได้

      ข้อดีของการนำทองเหลืองมาใช้ก็คือมีคุณสมบัติทางด้านทนทานต่อการกัดกร่อน แล้วยังสามารถนำมาเชื่อมประสาน โดยการบัดกรีแข็ง และการบัดกรี จนให้แน่ใจว่าหม้อน้ำนั่นจะมีความแน่นหนา ดูที่รูปด้านล่าง

รูปถังหม้อน้ำที่ทำจากทองเหลือง

รูปส่วนประกอบหม้อน้ำทองเหลือง

รูปการเชื่อมบัดกรีหม้อน้ำ

วิดีโอตัวอย่างการเชื่อมบัดกรีหม้อน้ำ

      ส่วนธาตุอื่น ๆ ที่ผสมลงไปในทองเหลืองก็มี เพื่อเพิ่มคุณสมบัติตามความจำเป็น ยกตัวอย่างเช่น การเติมตะกั่วลงไป 1-3% จะทำให้ทองเหลืองสามารถทำการตัดเฉือนด้วยเครื่องมือกลได้โดยง่าย ถ้าต้องการให้ทนทานต่อการกัดกร่อนให้ดีขึ้นไปอีก ก็สามารถเติมดีบุก และนิกเกิลลงไป

      ทองเหลืองที่นำไปใช้ในงานทางน้ำ (Naval brass) เริ่มต้นพัฒนาโดยทหารเรืออังกฤษ ส่วนประกอบของทองเหลืองที่ใช้ทางน้ำ มีส่วนผสมของ ทองแดง 60% กับสังกะสี 39.2% และดีบุก 0.8% ข้อดีก็คือมีความทนทานต่อการกัดกร่อนอย่างมาก และสามารถหล่อได้ง่าย

      มีการนำไปใช้ทำรางปืนใหญ่ (Cannon barrels) ที่ติดตั้งใช้ในเรือ เรากำหนดชนิดทองเหลืองนี้คือ C46400 รูปด้านล่างนำมาทำเป็นใบพัดเรือ

รูปใบพัดเรือที่เป็นทองเหลือง

18.3.3 ทองแดงผสมอื่น ๆ

      เมื่อมีการผสมธาตุอื่น ๆ ลงไปในทองแดง เพื่อให้ได้คุณสมบัติเฉพาะตามต้องการ ยกตัวอย่างเช่น ทองแดงที่มีการผสมกับเงิน  ธาตุเงินสามารถปรับปรุงความแข็งแกร่งให้กับโลหะผสมโดยผ่านสารละลายของแข็ง      โดยไม่ทำให้การนำไฟฟ้าสูญเสียไป

      นอกจากนี้การเติมเงินลงไปยังช่วยคลายความเค้นจากการใช้งานได้ด้วย ทองแดงกับเงิน ทั่วไปแล้วนำมาใช้ทำ ขดลวดที่ใช้พันรอบมอเตอร์ไฟฟ้า และเครื่องกำเนิดไฟฟ้าขนาดใหญ่

รูปขดลวดของเครื่องกำเนิดไฟฟ้าขนาดใหญ่ที่ใช้ทองแดงผสมเงิน

รูปการพันมอเตอร์ขนาดยักษ์ขดลวดที่ใช้เป็นทองแดงผสมเงิน

ข้อคิดดี ๆ ที่นำมาฝาก

ร่วมน้อมรำลึกถึง คำพ่อสอน เพื่อใช้เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต

“สังคมใดก็ตาม ถ้ามีความเอื้อเฟื้อเกื้อกูลกัน

ด้วยความมุ่งดีมุ่งเจริญต่อกัน 

สังคมนั้นย่อมเต็มไปด้วยไมตรีจิต มิตรภาพ

มีความร่มเย็นเป็นสุข น่าอยู่”

พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เพื่ออัญเชิญลงพิมพ์ในนิตยสารที่ระลึกครบรอบ ๓๖ ปี ของสโมสรไลออนส์กรุงเทพฯ ๓๑ มีนาคม ๒๕๓๘

ขอน้อมส่งพระองค์สู่สวรรคาลัย

ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อมขอเดชะ