18.3.1 ทองสัมฤทธิ์

      ทองสัมฤทธิ์เป็นโลหะแรกที่ ช่างเหล็ก (Smith) (เป็นชื่อสำหรับเรียกนักโลหะวิทยาในสมัยนั้น) ทำการผสม ในทางเทคนิค ทองสัมฤทธิ์เป็นการผสมระหว่างทองแดง และธาตุอื่น ๆ

      แต่โดยทั่ว ๆ ไปจะเรียกว่า ทองสัมฤทธิ์ แต่ส่วนใหญ่จะเป็นการผสมของทองแดง-ดีบุก ในตัวของทองสัมฤทธิ์อาจมีดีบุกผสมถึง 25% เลยทีเดียว

รูปบรอนซ์

แนะนำเพื่อให้อ่านได้ต่อเนื่องให้ คลิกขวาเลือก Open link in new window

      ช่างเหล็กในสมัยแรก ที่ค้นพบว่ามีการผสมหิน (Bearing rocks) กับดีบุก และหินแบริ่งกับทองแดง ได้ถูกหลอมออกมาเป็นวัสดุใหม่ เพื่อให้ได้คุณสมบัติตามต้องการ โลหะที่หลอมออกมานี้สามารถทำการตอกกระแทกได้ง่ายกว่าทองแดงบริสุทธิ์ และมันสามารถทำให้เกิดคมที่มีความคงทนกว่าทองแดงบริสุทธิ์ การพัฒนาของโลหะผสมชนิดนี้ เกิดขึ้นใน ยุคทองสัมฤทธิ์ (Bronze Age) ประมาณ 3000 ปีก่อนคริสตกาล ดูที่รูปด้านล่าง

รูปวาดแสดงถึงยุคทองสัมฤทธิ์

รูปในยุคศิวิไลซ์แรก ทองสัมฤทธิ์ใช้ทำหมวกนักรบ และเครื่องมืออื่น ๆ

รูปดาบที่ทำมาจากทองสัมฤทธิ์ ในยุคทองสัมฤทธิ์

      ทองสัมฤทธิ์ยุคแรกนั้น เป็นทองสัมฤทธิ์ผสมสารหนู (Cu-4% As) แต่ต่อมา มีการเติมดีบุก 5-10% ในการเติมธาตุเหล่านี้ ทำให้ทำงานได้ดีกว่าทองแดง

      ทองสัมฤทธิ์ดีบุกมีพิษน้อยจึงนำมาทำการหล่อ ดีบุกมีจุดหลอมเหลวต่ำกว่าทองแดง แต่มันช่วยให้เกิดความแข็งแกร่ง การเติมดีบุกไปที่ทองแดงจะช่วยเพิ่มความแข็งแกร่ง และยังทำให้มีความแข็งเพิ่มขึ้นอีกด้วย

รูปดาบที่ทำจากทองสัมฤทธิ์

      การไหลของทองสัมฤทธิ์หลอม ที่ไหลไปยังแม่พิมพ์ จะดีกว่าทองแดงบริสุทธิ์ และสามารถไหลไปในพื้นที่ที่เป็นซอกเล็ก ๆ ได้ดีกว่า การผสมก็ได้ความแข็งขึ้นเช่นกัน ซึ่งดีกว่าทองแดงบริสุทธิ์

      ส่วนธาตุอื่น ๆ เช่น ตะกั่ว และสังกะสี ก็สามารถเติมลงไปในทองสัมฤทธิ์ได้เช่นกัน จะทำให้สามารถปรับปรุงคุณสมบัติต่าง ๆ ให้ดีขึ้น ยกตัวอย่าง ตะกั่วที่เติมลงไปในทองสัมฤทธิ์เพื่อทำให้วัสดุสามารถถูกตัดเฉือนด้วยเครื่องมือกลได้ง่าย

      ทุกวันนี้นิยมผสม ทองสัมฤทธิ์กับดีบุก (ทองแดง และดีบุก) และทองสัมฤทธิ์กับอลูมิเนียม (ทองแดง และอลูมิเนียม) ใช้ผสมเพื่องานในการหล่อ และดัดเป็นรูปร่างต่าง ๆ ได้ง่าย อีกทั้งยังมีความทนทาน

      ทองสัมฤทธิ์กับอลูมิเนียม จะมีอลูมิเนียมอยู่ 5-10% ในบางครั้งยังมีการผสมของนิกเกิล หรือแมงกานีส ทำให้วัสดุมีความแข็งเช่นเดียวกับเหล็กกล้า

รูปบรอนซ์ที่ทำเป็นแบริ่ง

      ทองสัมฤทธิ์ที่ผสมธาตุต่าง ๆ ยังคงความสามารถต่อการกัดกร่อนเทียบเท่ากับทองแดง นำไปหล่อได้ง่ายกว่าทองแดง และได้ความแข็งแกร่งมากกว่าทองแดง เสื้อแบริ่ง (Bearing blocks) ส่วนใหญ่ ทำมาจากทองสัมฤทธิ์ เป็นเพราะว่ามันมีคุณสมบัติที่เหนือกว่า

รูปแบริ่งที่ทำจากทองสัมฤทธิ์

ข้อคิดดี ๆ ที่นำมาฝาก

ร่วมน้อมรำลึกถึง คำพ่อสอน เพื่อใช้เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต

“ความสามัคคี เป็นคุณสมบัติประจำตัวของคนไทย

ที่ได้อบรม สืบทอดกันมาแต่บรรพบุรุษโดยไม่ขาดสาย 

ทั้งนี้เพราะคนไทย ทราบตระหนักว่า

หมู่คณะที่มีความสามัคคีแน่นแฟ้นสมบูรณ์

ย่อมมีกำลังกล้าแข็งทั้งในการคิด และการปฏิบัติ”

พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานในการประชุมใหญ่ สามัคคีสมาคม ๒๖ กรกฎาคม ๒๕๓๔ 

ขอน้อมส่งพระองค์สู่สวรรคาลัย

ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อมขอเดชะ