ปัญหาที่ ๑๑ มนุษย์สามารถเหาะได้หรือไม่ (อุตตรกุรูปัญหา)

      พระเจ้ามิลินท์ตรัสถามว่า “ดูก่อนพระนาคเสน ผู้ที่ไปสู่ที่ไกล ๆ ได้โดยการเหาะไปมีบ้างหรือไม่”

      พระนาคเสนทูลตอบว่า “ขอถวายพระพร มี”

      ม: “น่าสงสัยจริงเธอ จะเหาะไปได้อย่างไร”

      น: “ก็ผู้ที่กระโดดขึ้นไปได้สูง ๆ พระองค์ทรงทราบหรือไม่ว่า ขึ้นไปได้อย่างไร”

      ม: “ขึ้นไปได้ด้วยการรวบรวมกำลังกาย ซึ่งตนฝึกซ้อมไว้ พร้อมด้วยใจมุ่งจะกระโดด”

      น: “นั่นถ้าเพียงแต่รวบรวมกำลังกายเท่านั้น จะกระโดดขึ้นไปได้หรือไม่”

      ม: “ไม่ได้สิเธอ”

      น: “ขอถวายพระพร เป็นเพราะอะไร”

      ม: “เป็นเพราะการรวบรวมกำลังที่ได้ฝึกซ้อมไว้นั้น มีประโยชน์เพียงให้การกระโดด สูงขึ้นเท่านั้น หาได้มีอำนาจพอที่จะนำร่างกายให้ลอยขึ้นไปได้ไม่ เหตุนี้จึงจำต้องพร้อมด้วยใจมุ่งจะกระโดดด้วย ร่างกายจึงจะลอยขึ้นไปได้”

      น: “นี่เป็นตัวอย่างให้เห็นว่า ฤทธิ์เดชของใจที่มุ่งกระทำแล้วมีอยู่เพียงไร ขอถวายพระพร ก็ถ้ายิ่งได้ฝึกซ้อมใจไว้จนมีกำลังเหนือกำลังกายแล้ว ถึงคราวประสงค์จะเหาะ เมื่อรวบรวมกำลังใจนั้นเข้า จะมิพาร่างกายเหาะไปได้ไกล ๆ หรือเหตุว่าอานุภาพของกำลังใจที่ได้ฝึกซ้อมไว้ดีแล้ว ย่อมบงการให้กายกระทำอะไร ๆ ได้แทนทุกอย่าง”

      ม: “สิ้นสงสัย”

จบอุตตรกุรูปัญหา

ปัญหาที่ ๑๒ กระดูกสันหลังยาว ๑๐๐ โยชน์ มีหรือไม่ (ทีฆอัฎฐิกปัญหา)

      พระเจ้ามิลินท์ตรัสถามว่า “ดูก่อนพระนาคเสน ต้นไม้สูงตั้ง ๑๐๐ โยชน์ก็มีอยู่แต่เหล่าสัตว์ที่มีกระดูกยาวตั้ง ๑๐๐ โยชน์จะมีหรือไม่”

      พระนาคเสนทูลตอบว่า “ขอถวายพระพร ในทะเลปรากฏว่ามีปลาตัวยาวตั้ง ๕๐๐โยชน์ (เรื่องจำนวนมากมายเช่นนี้ ท่านผู้แต่งคัมภีร์แต่ก่อน มักจะพอใจกล่าวไว้ในบาลีประเทศทั้งหลาย แม้เรื่องปัญหาพระยามิลินท์นี้ ตอนนิทานเบื้องต้นพระปิฎกจุฬาภัยก็กล่าวไว้ตอนหนึ่งว่า "พระอัสสคุตผู้สังฆนายกได้ประชุมสงฆ์องค์พระอรหันต์ ๑๐๐ โกฏิ" ก็ในสมัยที่พระปิฎกจุฬาภัยกล่าวถึงนี้ พระพุทธศักราชประมาณ ๑๐๐ ปี  ซึ่งเป็นเวลาไม่น่ามีพระอรหันต์มากมายเท่านั้นแม้พระภิกษุสมมติสงฆ์หรือที่สุดจนพลเมืองทั้งประเทศ ก็เชื่อว่าคงมีจำนวนไม่มากถึงเท่านั้น แต่ก็น่าคิดว่าเหตุไฉนท่านผู้แต่งคัมภีร์ทั้งหลาย ซึ่งโดยมากปรากฏว่าเป็น

กัลยาณชนมีอัธยาศัยดีงาม จึงพอใจกล่าวเสริมเกินกว่าความจริงไว้ในบาลีประเทศมากแห่ง  น่าจะมีเหตุผลหลายประการซึ่งชวนให้ท่านควรกล่าวไว้ เช่นนั้นมีอาทิเช่นทถ้าต้องการ จะกล่าวให้กลายเป็นเรื่องน่าอัศจรรย์ซึ่งนิยมกันอยู่ในสมัยนั้นๆ หรือมิฉะนั้นก็ตั้งใจจะให้เกิดบุญกุศลแก่ผู้อ่านผู้ฟังเช่นเรื่องสังฆสมาคม ซึ่งมีพระอรหันต์มาประชุมถึง ๑๐๐ โกฏิรูปนี้ ถ้าผู้อ่านผู้ฟังอาจส่องจิตไปดูภาพสงฆ์สมาคมใหญ่ปานนั้นได้ ก็ย่อมจะเป็นทางให้เกิดปิติ ความอิ่มใจได้ไม่น้อยเพราะฉะนั้นเรื่องจำนวนมากเช่น ๕๐๐ โยชน์ในที่นี้จึงควรให้อภัยแก่ท่านผู้มีความปรารถนาดีเช่นนั้น) เมื่อเป็นเช่นนั้นจริง ไฉนกระดูกจะยาวไม่ถึง ๑๐๐ โยชน์”

จบทีฆอัฎฐิกปัญหา