4.3.4 การยกสูง

      ยกขา หรือแขนที่มีบาดแผลให้สูง (Elevation) เท่าที่จะเป็นได้ โดยยกให้เหนือระดับของหัวใจ จะทำให้เลือดไหลออกช้าลง จะทำให้เลือดไหลกลับไปที่หัวใจ และลดความดันโลหิตที่แผลลง แต่ถึงอย่างไรการยกเพียงอย่างเดียวจะไม่ควบคุมการไหลออกของเลือดได้ทั้งหมด คุณจะต้องทำการกดเหนือบาดแผลด้วย

รูปการยกแขนสูง

แนะนำเพื่อให้อ่านได้ต่อเนื่องให้ คลิกขวาเลือก Open link in new window

      แต่ถ้า ทำการรักษาอาการจากแผลจากงูกัดให้ทำตรงกันข้าม โดยให้บาดแผลต่ำกว่าหัวใจ เพราะจะไม่ให้พิษวิ่งเข้าหัวใจเร็วขึ้น

4.3.5 จุดกดห้ามเลือด

      จุดกดห้ามเลือด (Pressure points) ในบริเวณที่ซึ่ง หลอดเลือดแดงหลักอยู่ใกล้ผิวหนัง หรือที่ซึ่งหลอดเลือดพาดผ่านเหนือกระดูก กดจุดตรงหลอดเลือด เพื่อหยุดการไหลของเลือดที่แผล ดูรูปด้านล่าง

รูปจุดกดห้ามเลือด

คุณสามารถใช้การกดที่จุด เพื่อห้ามเลือดทำให้เลือดชะลอการไหลออกมาได้ จะใช้วิธีการกดจุดห้ามเลือด ก็ต่อเมื่อใช้ผ้ากดที่แผลแล้วไม่เป็นผล ไม่สามารถควบคุมการไหลออกของเลือดได้ เพราะอาจจะทำได้ยาก เมื่อหลอดเลือดแดงใหญ่ที่ผนังมีความเสียหายหนัก

รูปการกดเส้นเลือดเพื่อห้ามเลือด

      ในการช่วยห้ามเลือด ควรที่จะจดจำตำแหน่งที่แน่นอนของจุดต่าง ๆ ในร่างกาย ควรที่จะลองคลำหาจุดต่าง ๆ ให้พบ อาทิเช่น บนมือ, เท้า และหัว ว่านี้เป็นเส้นเลือดแดงที่ตรงข้อมือ, ข้อเท้า และคอ ตามลำดับ ส่วนรูปด้านล่าง เป็นตำแหน่งของจุดทีใช้ในการห้ามเลือด

รูปการห้ามเลือดที่เส้นเลือดแดง

รูปจุดกดห้ามเลือด

คำเตือน ให้ใช้ความระมัดระวังในการกดหลอดเลือดที่คอ ถ้ากดด้วยแรงมาก และนานไป อาจทำให้หมดสติ หรือเสียชีวิตได้  แล้วอย่าใช้สายรัดอะไรก็ตามรัดรอบคอ

      ถ้ามีการกดจุดห้ามเลือดในบริเวณข้อพับ ข้อต่อ แล้วเพื่อจะให้แน่นควรพับข้อต่อแนบเข้ามา หรือใช้สายคาดมามัดช่วย ตามด้วยวิธีการกดจุด ข้อดีก็คือ มันจะสามารถทำให้มือของผู้ช่วยเหลือมีความเป็นอิสระ และสามารถทำอะไรอย่างอื่นๆ ได้

4.3.6 การใช้นิ้วกดปลายหลอดเลือด

      คุณสามารถหยุดการไหลของเลือดได้อย่างทันที หรือให้มันไหลช้าลงได้โดยการกดด้วยนิ้วมือ ที่ปลายของเส้นเลือดดำ หรือเส้นเลือดแดง ให้กดอยู่อย่างนั้นจนกว่าเลือดจะหยุด หรือไหลช้าลง เพียงพอที่จะทำขั้นตอนต่อไป คือการใช้ผ้าพันแผล, การยกให้สูง หรือการปฐมพยาบาลอื่น ๆ 

4.3.7 การใช้สายรัด

      การใช้สายรัด (Tourniquet) เมื่อการกดโดยตรงเหนือบาดแผลที่เลือดออก หรือใช้วิธีการอื่น ๆ แล้ว ก็ยังไม่สามารถควบคุมการไหลของเลือดได้ จะใช้วิธีสายรัดเหนือแผล แต่จะมีข้อควรระวัง ถ้าคุณปล่อยให้เกิดการรัดนานเกินไป อาจเกิดความเสียหายแก่เนื้อเยื่อจนอาจเกิดการเน่า เนื้อเยื่อตาย ส่งผลทำให้เกิดการสูญเสียอวัยวะนั้นได้

รูปการใช้สายรัดเหนือบาดแผล

รูปการใช้สายรัด

รูปตัวอย่างสายรัด

วิดีโอการใช้สายรัด

      สายรัดเมื่อนำไปใช้อย่างไม่ถูกต้อง สามารถทำให้เกิดความเสียหายอย่างถาวรต่อเส้นประสาท และเนื้อเยื่ออื่น ๆ ในบริเวณที่เกิดการรัด ควรคลายสายรัดทุก ๆ 10 – 15 นาที แล้วปล่อยทิ้งไว้ 1 – 2 นาที เพื่อให้เลือดได้ไหลเวียนไปหล่อเลี้ยงอวัยวะนั้นได้ และก็เพื่อป้องกันการสูญเสียอวัยวะนั้นนั่นเอง

      การที่ใช้สายรัด พันไว้ที่รอบปลายด้านบนของบาดแผล จะอยู่ระหว่างแผลกับหัวใจ โดยทำการรัดให้สูงขึ้นมาจากแผล 5 – 10 เซนติเมตร ดูรูปด้านล่าง

รูปการใช้งานของสายรัด

รูปการขันชะเนาะ

อย่าวางการรัดไว้ที่ตรงแผล หรือบริเวณที่หัก เมื่อรัดแล้วให้หาไม้ หรือแท่งยาวอื่น ๆ มาทำการขันชะเนาะเพื่อกระชับสายรัดให้แน่น และต้องแน่นพอที่จนทำให้เลือดหยุดไหล เมื่อคุณรัดแน่นแล้ว ก็ให้ทำการผูกปลายไม้ เพื่อไม่ให้มันดีดคลายตัว

รูปการล็อกไม้ให้คลายตัว

      หลังจากที่รัดได้มั่นคงแล้ว ให้ทำความสะอาด และพันแผล แล้วควรที่จะคลายสายรัดเป็นระยะ ระยะ ตามที่กล่าวไว้

ข้อคิดดี ๆ ที่นำมาฝาก

“กำลังใจอาจหาได้

จากคนรอบข้าง

แต่ความเข้มแข็ง

เราต้องสร้างมันขึ้นเอง”